Bài viết này giới thiệu một trang trại nuôi ong quy mô gia đình tại Bernalillo, bang New Mexico, Hoa Kỳ sử dụng kiểu thùng nuôi ong thanh xà trên (Top-bar beehive), so sánh giữa kiểu thùng Langstroth và kiểu thùng Top-bar
Les Crowder đã luôn có tính ham
hiểu biết về côn trùng khi còn là 1 đứa trẻ lớn lên tại Bernalillo, New Mexico.
Niềm ham thích này trở nên đặc biệt với các loài côn trùng có tính xã hội như
kiến, ong bắp cầy hay ong mật. Cậu bé bị cuốn hút bởi các tổ chức kiến vì chúng
biểu lột hành vi đối với thức ăn mà cậu bé mang đến. Crowder cho rằng điều đó
biểu hiện sự thông minh của loài kiến, vì những con kiến biết rằng cậu bé sẽ
cho chúng ăn tại một vị trí và thời gian xác định mỗi ngày và chúng có khả năng
giao tiếp thông tin với nhau. Sau đó, cậu bé đã bắt 1 bầy ong bỏ vào hộp. Từ đấy,
cậu bé bị quyến rũ bở lũ ong và giành cả cuộc đời để nghiên cứu và kinh doanh
ong. Bây giờ anh ấy đã là một nhà nuôi
ong tại trang trại Sparrow Hawk cùng vợ và gia đình.
Trong sự phát triển nghề nghiệp, Les
Crowder đã tiếp nhận kỹ thuật và thông tin từ những người nuôi ong trên thế giới.
Một trong những đổi mới rõ rệt nhất tại trang trại Sparrow Hawk là chuyển từ kiểu
thùng Langstroth thành kiểu thùng Top-bar.
Kiểu thùng Langstroth đã được những người
nuôi ong biết đến và họ cũn thích kiểu thùng hình hộp. Một mục sư tên
Langstroth đã thiết kế và phát triển nó từ những năm 1800 và tạo thành một “bước
đột phá” trong nghề nuôi ong. Kiểu thùng Langstroth dạng hình hộp gọi là
“supers”, với khoảng 10 cầu ong trong mỗi thùng. Mỗi cầu ong bằng gỗ lại gắn 1
tầng chân sáp để ong xây tàng, gọi là “foundation”. Ong tạo mật vào mùa xuân mà
mùa hè {chú thích: tại nước ngoài mùa thu-đông thời tiết sương giá}. Nhưng
thùng ong hình hộp sẽ bảo vệ tổ ong trong suốt mùa đông.
Kiểu thùng Langstroth khá nặng và khó
thao tác vì nó có nhiều tầng riêng rẽ cấu thành tổ ong.Kiểu thùng này có 8 đến
10 cầu ong, thu hoạch mật bằng cách quay ly tâm các bánh tổ. Kiểu thùng
Langstroth cũng khá đắt.
Những cầu ong sau vài
lần quay mật sẽ trở nên cũ và quá dơ, phải loại bỏ, trung bình 1 cầu ong sử dụng
được 10 năm, tầng chân sáp được 4 năm. Nếu không loại bỏ, thùng ong sẽ
sinh bệnh
Kiểu thùng Langstroth tiêu chuẩn
Kiểu thùng Laghstroth
cũng tốt nhưng các khung cầu bị dơ và suy yếu. Crowder đã đọc một chuyên mục về
nghề nuôi ong ở Châu phi, trong đó có nhắc đến kiểu thùng “top-bar hives”. Anh
bị ấn tượng bởi thiết kế đơn giản và anh quyết định làm vài cái thử nghiệm. Qua
nhiều năm, anh đã dùng kiểu thùng Top-bar.
Khi gia đình Crowder chịu thiệt hại do
ký sinh Varroa, họ cần di chuyển đàn ong sang môi trường sạch sẽ. Các thùng ong
kiểu Langstroth của họ đã cũ, dơ và rơi ra từng phần. Để tránh chi phí mua
thùng và khung cầu mới, gia đình Crowder quyết định làm kiểu thùng Top-bar giá
rẻ cho lũ ong. Từ đấy, họ sử dụng kiểu thiết kế mới này.
Một kiểu thùng Top-bar thiết kế khá đơn
giản. Nó có thể có dạng hình hộp theo bất cứ dạng nào, hoặc thùng phi cắt dọc.
Trên nắp là một dãy các thanh xà ngang. Bên cạnh thùng có 1 lỗ nho cho ong ra
vào. Les Crowder nhận thấy rằng ong thích chỗ ra vào dưới đáy thùng hơn vì chúng
sẽ dễ loại bỏ chất thải và ong chết.
Crowder đang kiểm tra tổ ong
Khi tiếp nhận kiểu thùng Top-bar, đàn
ong xây tàng dưới các xà ngang. Khi các tàng phủ kín đầy ong, họ sẽ lấy tàng ra
thu hoạch. Khi một tàng mất đi, đàn ong sẽ tiếp tục xây tàng mới.
Kiểu thùng Top-bar có
vài ưu điểm. Kiểu thùng này sạch sẽ hơn và hợp với tập tính tự
nhiên của ong. Crowder đã chú ý đến loài ong trong hoang dã có sự nối tiếp từ
cũ, dơ đến làm bánh tổ mới. Khi đàn ong chuyển ra ngoài, những bánh tổ bị bỏ lại
sẽ sớm bị sâu ăn sáp tấn công, phá hủy bánh tổ. Tương tự như môi trường tự
nhiên, các bánh tổ trong kiểu thùng Top-ba định kỳ lấy ra trong suốt quá trình
thu hoạch mật, giữ lại những bánh tổ mới nghĩa là đàn ong khỏe mạnh hơn và ít
sâu bệnh.
Kiểu thùng Top-bar cũng khá kinh tế và dễ làm. Không cần đến máy quay ly tâm để thu mật, không cần
nhiều nhân công và thời gian để thu mật như kiểu thùng Langstroth.
Một kiểu thùng Top-bar hives được làm đơn giản từ thùng phi cắt đôi
Việc thu hoạch mật với
kiểu thùng Top-bar thì dễ dàng hơn kiểu Langstroth. Thay vì khiêng thùng ong nặng
đến chỗ máy quay ly tâm, nay chỉ cần cắt trực tiếp bánh tổ từ các thanh xà và
cho vào xô. Khi đầy xô, ta mang vào trong, ép và lọc lấy mật
Crowder cảm thấy rằng
từ khi dùng kiểu thùng Top-bar, anh đã tiết kiệm được tiền phương tiện và nhân
công.
Crowder bên cạnh những thùng ong Top-bar
Kiểu thùng Top-bar chỉ yêu cầu người
nuôi ong giữ cho tàng ong làm thẳng theo thanh xà. Nếu không thì sẽ phải xé
tách các bánh tổ khi thu hoạch mật.
Mỗi tổ Top-bar cho thu hoạch từ 4 đến 30
lít mật và 3 đến 5 pound bánh sáp.
1 nhận xét:
Thế có cần thuê giám đốc quản lý cho trang trại của bạn hok Tuấn Mai? Mềnh tự ứng cử nhé :DD
Đăng nhận xét